Бэхет уз кулыбызда сочинение

Инша

Бәхетле булу өчен нишләргә?

                                                                 Ни син, бәхет?

                                                                 Бер мине генә мени        

                                                                 Бу мәңгелек сорау йоклатмаган.

                                                                 Гомер буе бер таң көткән кеше,

                                                                 Гомер буе аңа таң атмаган.

                                                                  И. Ихсанова.

     Кеше яши, һәм аны соңгы сулышына кадәр өмет, ышаныч озатып бара. Заманага гына сылтарга ярамый, замана бәхетле-бәхетсез була алмый. Бары кеше генә. Кеше бәхетсезлегеннән тәм табып, кемнеңдер күңелләрен рәнҗетмибез микән? Ходай биргән сынауларны лаеклы үтибез микән? Бәхетле булыр өчен нәрсә эшләргә кирәк?    

     Кара  һәм ак. Шушы капма-каршы төсләр гомер буе безнең белән. Әгәр сиңа рәхәт, син бәхетле яки уңыш синең белән икән, озакламый синең тормышыңда бәхетсез һәм авыр көннәр башлана. Әйтерсең лә, синең гомерең — каралы-аклы полоса. Беркем дә бу дөньяда гел бәхетле һәм бер кайгысыз гына яшәми, чөнки барыбер ул ак полоса карага алмаша. Бәхет төшенчәсен һәркем үзенчә аңлый. Бәхетле яшәү өчен, кемдер акча тели, кемгәдер гаилә кирәк, ә кайберәүләр сәламәтлекне өстен куялар. Сүз дә юк, бәхетле тормыш өчен боларның барысы да кирәк. Ләкин, минемчә, бәхетле тормышның нигезе — сәламәтлек. Бары тик сәламәт булсаң гына, байлыкка һәм уңышка ирешергә мөмкин. Ләкин байлык та, сәламәт булу да һәм бәхетле гаилә төзү дә үзеңнән тора. Чөнки һәр кеше үз язмышына үзе хуҗа, һәм нинди тормышта яшәве дә бары тик кешенең үзеннән тора.

         Хәзерге вакытта күп парлар өйләнешәләр һәм бәхетле яшәргә сүз бирәләр. Ләкин, кызганычка каршы, гаиләдә проблемалар башлангач, бик тиз аерылышалар. Әйе, сүз дә юк, проблемалар һәр гаиләдә дә булла, ә бит авырлыклар килеп чыгу белән аерылышырга димәгән… Минемчә, нәкъ менә шушы вакытларда дини тәрбия парларны, алар арасындагы мәхәббәтне саклап калырга ярдәм итә. Чөнки ул кешедә бик күп яхшы сыйфатлар тәрбияли.

    Бәхетле булыр өчен, нишләргә? …  Нинди генә каршылыклар һәм авырлыклар килеп чыкса да, яшьтән үк үз бәхетең өчен көрәшергә кирәк. Әлеге көрәш авыр, кыен булырга мөмкин. Шулай да сабыр булырга кирәк. Тормышыңны ничек корсаң, “көз”еңне дә шулай каршыларсың. Г.Исхакый язганча: “Инде көз булды… һәр агачның җимеше пеште, миләшнеке миләшчә, алманыкы алмача!”   Чыннан да, кеше үз язмышына үзе хуҗа.

Лукина Л.Н.- башлангыч сыйныф укытучысы

Нужно написать сочинение на татарском языке нэрсэ ул бэхет! пж

1. «бэхет уз-узенэ тугры каледа» сочинения на татарском языке
2. Бэхет- бу доньяда бэхетле хэм бэхетсез кешелэр бик куп. Бэхетле кешелэр нинди сон ул? Бэхетле кеше дип телефоннары хэм планшетлары булган кешелэр тугел, э кемнен эти-энисе бар, гаилэсе, горурланып яшэуче туганнары, авыр чакларында янэшэ булган дуслары булган кеше ин бэхетле кеше бу доньяда. Мин бик бэхетле кеше, янэшэмдэ эти-энием дэ, дусларым да, туганнарым да, бар. Э бар бит кешелэр, балалар: аларнын ойлэре, ашарга ризыклары, киемнэре, эти-энилэредэ юк бит. Э без бу доньяга рэхмэт эйтеп соенеп яшэргэ тиеш. Ботен эйберебез дэ бар. Аллага шокер)
3. Тормышта берднбер бхет ул рвакыт алга омтылыш Э. Золя

   (эссе)

   Нрс ул бхет? з-зен бу сорауны биреп карамаган кеше юктыр. рберебезг туры килерлек итеп авап табарга ммкин д тгелдер дип, уйлыйм мин. ркем бхет тшенчсен зенч алый. Кайберлр бхетне материаль тышлыкта крлр, кем чендер кешене ниндидер бер эчке халте, кайберлр бхетне янындагы зеннн башка берд крлр.

   Мин д бу сорау турында еш уйлыйм. Мин татар авылында укытучылар гаилсенд скн гади авыл кызы, мин балаларым чен ни, ирем чен тормыш иптше, укучыларым каршында р сорауга авап бирерг тиешле укытучы.

   Мин табигать баласы. Шуадыр табигать кочагында йрерг, урман шавын, кошлар сайраганын, чишмлр ырлаганын, ягыр яуганын яратам. ырларда ырланганча з илемд ямьле миа брге бакчасы да. Мин туган ягымны, туган илемне балачагымдагы тсле матур, тыныч, имин м бхетле булуын телим. Моны чен дрес вакытында укучыларымда туган якка мхббт, табигатьк сакчыл караш трбиялрг тырышам.

   Мин ни. Янымда ике улым м тормыш иптшем булу минем чен зур бхет. Лкин бхет кблк кебек. Аны артыннан куса,ул синнн кача, игътибарыны башкага юнлтс инре килеп куна. Димк, гел бер нрс берднбер бхете турында уйланып утырырга ярамый. Шул ук вакытта берни эшлм д дрес тгел. Бхет артыннан куарга тгел, алга омтылырга-тулы тормыш белн яшрг кирк. Шул вакытта бхет кблге гел яныда булыр дип уйлыйм мин. Ике улымны мгыятьк файдалы, тормыш алып барырга слтле акыллы, тртипле татар егетлре итеп трбиял минем изге бурычым. Моны чен рвакыт алга барырга, килчк турында уйларга кирк. Бу омтылыш зе бхет.

   Мин укытучы, з эшемне яратам. Яраткан нрем белн шгыльлнерг яратам. Укытучы нре минем чен нрс со?

   з-земне танып бел;

   земне кирк икнлегемне алатучы м эшемнн кангатьлн ала торган шгыль;

   миа тормышта кч м алга этргеч биреп торучы нр;

   рвакыт яраткан кадерле кешелрем янында булырга ммкинлек бирче нр;

   земд кимчелек дип санаган сыйфатларны юкка чыгарырга яки киметерг ммкинлек бирче нр.

   Мин укучыларымны яхшылыкка, бер-берсен хрмт итрг, намуслы, гадел булырга йртм. Балаларны яратам, аларда шхес крерг тырышам.

   Балалар келе безг тапшырылган бит. Нкъ мен укытучы балаларга чиксез олы дньяда з урынын табарга ярдм итрг тиеш. Сабыйларны барысы да башлана гына бит ле! Шуа кр минем кредом: зыян китерм!

   Яраткан кешелрдн ген рнк алалар. Уышка ирешкннрне ген яраталар дигн йтем бар. Мин д бу сзлр белн килешм. Сине яратканнарын бел нинди бхет!!! мен уышка иреш чен рвакыт эзлнерг, йрнерг, укырга алга омтылырга кирк. Кешег сабый чагыннан ук м рвакыт укырга кирк. Барлык кренекле галимнр башкаларны йрт белн ген чиклнмгннр, злре д гомерлрене ахырына кадр укыганнар. Укудан туктаса, башкаларны укыта алмаячаксы, дип йткн Д. С. Лихачев.

   Сезне игътибарыгызга сйлш ткъдим итм.

   Бервакыт укучы укытучыдан сораган:

   Укытучым, яшешне мгънсе нидн гыйбрт?

   Кемне яшеше? дип шаккаткан укытучы.

   Укучы:

   Кеше яшеше.

   Укытучы азрак уйланып торгач болай дигн:

   йдгез, берглп авап эзлибез.

   Блки, яшешне мгънсе мхббттдер? ди беренче укучы.

   Начар тгел. мма тормышыны ахырында минем тормышым зая узмады дип йтерг бу итрме?

   Шул вакыт икенче укучы:

   Минемч, яшешне асылы зенн со гасырларга итрлек мирас калдыру.

   ченче укучы куркып кына болай ди:

   Блки ул яшешне асылын, мгънсен эзлрг кирк тгелдер? http://baxet.jimdo.com/ http://insha.ru/text/298
4. КТО ЭТО СПИСЫВАТЬ БУДЕТ

Кош — очар, кеше бәхет өчен яратылган, ди бит халкыбыз. Әйе, чыннан да, кеше гомере буе үз бәхете өчен көрәшеп яшәргә хаклы. Татар теленең аңлатмалы сүзлегендә дә бит: бәхет — тулы канәгатьләнү халәте һәм хисе, диелгән. Бәлки, бәхет — азрак михнәт күреп, күбрәк рәхәт кичерүдер. Ләкин, бәхетсезлек күрмичә, бәхетле булып булмый бит. Күрәсең, бәхет төшенчәсенә кешеләр үз тормышы тәҗрибәсеннән чыгып бәя бирә.
«Зур бәхетләр сызганып эшкә бирелгәннән килә», «Бөтен илнең тормышы яхшырганда гына без бәхетле була алабыз икән», «Бәхетсезләргә ярдәм итү, аларга кул бирү — бәхетле булуның бер шарты ул» дигән сүзләрне дә әйткән олуг әдипләребез Габдулла Тукай һәм Фәтхи Бурнашлар. Шулай ук татар әдәбиятында да бәхет төшенчәсе һәм аның кеше тормышында нинди роль уйнавы турында язылган әсәрләр бик күп. Мәсәлән, Кол Галинең «Кыйссаи Йосыф», Габдрахман Әпсәләмовның «Ак чәчәкләр», Туфан Миңнуллинның «Әниләр һәм бәбиләр», Муса Җәлилнең «Ана бәйрәме», Фәнис Яруллинның «Җилкәннәр җилдә сынала» һәм башкалар.
«Нәрсә соң ул бәхет?» — дигән сорауга депутат һәм яраткан шагыйребез Разил Вәлиевнең дә фикере бик урынлы: «Бәхет ул һәрвакыт алда була. Гомумән, бәхетле мизгел генә булырга мөмкин. Сагынып сөйләрлек гамәлләрең, дусларың булсын. Бәхет, оҗмах шикелле, һәрвакыт алда. Оҗмах һәрвакыт алга дәшеп тора. Ул шундый хыялый, серле бер көчтер инде. Бүген үзен бәхетле дип санаган кеше, минемчә, бәхетле түгелдер. Ул фәкать шатлык, канәгатьләнү кичерә.Бәхет ул матди хәлдә була алмый, аны тотып карап булмый. Күңел түрендәге хис, рухи халәт ул. Сау-сәламәт, бәхетле булыйк!»
Гомумән, бәхетне мин гел алга омтылып яшәүдә күрәм. Кеше үз алдына куйган ниндидер максатларга ирешеп, яңадан үз-үзенә максатлар куеп, шуңа омтылып яшәве белән көчле. Кешене хыял, өмет яшәтә, диләр бит.
Шәхсән үземә килгәндә, өйдә мин — үз балаларыма, тормыш иптәшемә, ә инде эштә укучыларыма, хезмәттәшләремә кирәк булуымны тоеп яшәвем белән бәхетле.

1)В марте 2012 года посмотрела журналистское расследование Эдуарда Петрова «Честный детектив», в котором рассказывалось, как в академгородке стали происходить жестокие убийства детей, одиноких стариков, бомжей. (2)Первой жертвой стал двенадцатилетний парнишка, который пошел кататься на горку и не вернулся.(3) Мать, разыскивая дитя, металась по городку до тех пор, пока его тело не нашли с проломленным черепом.(4) Следующей жертвой нападавших стала пенсионерка, одиноко сидевшая около своего подъезда. (5)Ей нанесли удары тяжелым предметом по голове.(6) К счастью, ее крик о помощи был услышан жильцами соседнего дома и скрип открывающейся двери балкона спугнул нападавших. (7)Женщина осталась жива, но ужас, пережитый ею, равнодушие соседей,покрытая шрамами голова – все это оставило глубокий след в ее душе.

(8)По городку ползли слухи о маньяках. (9) Люди боялись за жизни близких, обращались с письмами о защите в полицию, однако жертв не удалось избежать. (10)Следующими жертвами стали бомжи.

(11)Выйти на след преступников помог случай. (12)В отдел полиции обратился некий гражданин, принесший флешку, на которой двое молодых людей совершают убийство бомжихи, а затем начинают издеваться над ее телом: выкалывают глаз, отрезают ухо. (13)Режут руку. (14)Убийцами оказались семнадцатилетний Лыткин и бывший студент медицинского университета Ануфриев.

           (15)Зачем я об этом пишу?(16) Меня поразила не только жестокость, с которой убивали людей в мирное время, но и причина, по которой совершались убийства. (17)На вопрос следователей Лыткин ответил: «Интересно посмотреть, как умирает человек».

           (18)Такой цинизм! (19)Действительно, интересно посмотреть, как мучается котенок, которому надели на шею петлю и повесили.(20) Интересно посмотреть, как голубь с отрезанными лапками мучается, так как не может нигде присесть.(21) Нам книжки читать не интересно! (22)Нам надо видеть шоу!(23) Омерзительное, грязное шоу, чтобы кровь стыла в жилах!

           (24)Вы думаете, Ануфриев раскаивается в совершенном преступлении? (25)Он — несостоявшийся хирург. (26)Он не считает себя маньяком.(27) А слово «убийца» из его уст звучит почти как «герой». (28) Сейчас они сидят за решеткой, но ни у одного, ни у другого не возникло чувство раскаяния за совершенное преступление перед обществом, перед матерью убитого ребенка, перед самим собой.

           (29)Возникает вопрос: что же такое наказание?

(30)Может быть, как в Белоруссии нужно оставить смертную казнь?(31) Как говорится, око за око, зуб за зуб? (32)Когда убийца будет знать, что за жизнь человека у него заберут его собственную жизнь?

           (33)В заключение хочу привести слова американского актера Джона Кьюсака: «Наказание по-русски, когда человек через покаяние переживает преступление».(34)К сожалению, у этих нелюдейни чувства стыда, ни покаяния я не увидела.                                                        (Дубовицкая Е.А.)

Помогите найти проблему

Сәламәтлекләре чикләнгән укучылар өчен
дәүләт бюджет махсус (коррекцион) белем бирү учреждениесе

“Тойгелде  VIII
төр махсус (коррекцион) гомуми белем бирү интернат-мәктәбе”

Тормыш дәресләре кысаларында
тәрбия сәгате:

Һәркемнең бәхете үз кулында.

Эшкәртмәне әзерләде:

Ахметзянова Рушания Мөнир
кызы

Тема: Һәркемнең бәхете үз кулында.

Максат: — укучыларга һәр кешенең
бәхете аның үз кулында икәнен аңлату, “Нәрсә ул бәхет?” дигән темага уйланырга
мәҗбүр итеп тормышта үз урыннарын табарга ярдәм итү,

— укучыларны үз
фикерләрен ачык, матур итеп башкаларга җиткерә, дәлилләп күрсәтә белүләренә
ирешү,

— хезмәтне, туган
ягыбызны ярату һәм хөрмәт итү, Мөслимебез һәм аның тырыш кешеләре белән
горурлану хисләре тәрбияләү.

Уздыру формасы – диспут.

Кулланылган материал:

Җиһазлау: мәкальләр язылган плакатлар, кунакның гаилә альбомы,
мактау грамоталары, якташ язучыларның китаплар күргәзмәсе.

Дәрес барышы:                                  

— Исәнмесез, укучылар! Хәерле җомга көннәре белән
сезне. Бер-беребезгә карап елмайыйк. Көнегез  шулай матур, күңелле үтсен,
шундый күтәренке күңел белән  дәресне  башлап җибәрик.

      Мин  дәресебезне  якташыбыз Шәмсия
Җиһангированың “Бәхетең үз кулыңда” шигыре белән башлап   җибәрәсем килә.

Сорау бирдем агымсуга:

“Бәхет ул,- дип,- нинди була?”

Белсәм, каршы чыгар идем

Чәчәк тотып кулыма.

Минем дә бит бардыр хакым

Бик бәхетле булырга.

Сорау бирдем горур тауга:

“Бәхетем, — дип, — йөри кайда?”

Юлсыз җирдән юллар салып,

Эзләр идем тапканчы,

Бик бәхетле булып кына

Яшәр идем аһ – зарсыз.

Сиһри дөнья әйтте миңа:

“Бәхетең, — дип, — үз кулыңда.

Гел алга бар, туктап калма,

Табарсың бәхетеңне.

Аңларсың-дөньяда яшәү

Үзе зур бәхет инде.

Шул үзе бәхет инде!”

— Димәк, бүгенге тормыш дәресендә без сезнең белән
“Бәхет” турында сөйләшербез, ничек бәхетле булырга мөмкин икәнлеген ачыкларбыз.
Гадәттәгечә бездә кунак бар, ул Тойгельде авылында туып, хезмәт юлын атаклы
механизатор итеп узган, күп тапкырлар кыр батыры булган, гомерен туган җирен
олылауга, яратуга, хөрмәт итүгә багышлаган Әхмәтҗанов Рафаэль Әхмәдиша улы.

— Мәктәбебезне берничә ел элек төгәлләгән, барыгызга
билгеле Ю.Н.Н. “Нәрсә ул синең өчен бәхет?”- дигән сорауга кайчандыр болай
дигән иде: “Мин бәхетне яңа гаиләмдә таптым, кызганыч үз әти-әнием бу дөньда юк
инде, ләкин энем белән мине тәрбиягә алган гаиләм аларны тулысынча алыштырды
дип әйтә алам. Мин аларга чын күңелемнән “Әти” “Әни” дип дәшәм, минем өчен бу
бик зур бәхет.” Сез бу турыда ни әйтерсез, бәхет ул әти-әниле булумы?
(Укучыларның фикерләре тыңлана)

— Бүгенге кунагыбыз Әхмәтҗанов Рафаэль абыйның да бу
турыда әйтер сүзләре бар.

“Без гаиләдә дүрт бала үстек, сугыштан соңгы еллар бик
авыр булса да, авыз тутырып бүгенге көндәгечә тәмле ашамасак та, көн саен
төрледән – төрле матур киемнәр кимәсәк тә үзара дус-тату булдык, бер- беребезне
карап, ярдәмләшеп яшәдек. Акча байлыгыбыз булмаса да без бәхетле идек, чөнки
әтиебез Бөек Ватан сугышыннан бер аягын өздереп инвалид булып кайтса да ул
безнең янда иде. Күпләр ятимлек ачысыннан интеккәндә  безне сөюче  һәм яклаучы
әти-әниебез булды, без моның белән бәхетле булдык.”

— Мин сезгә бер хикәят сөйләп китәм
әле: “Ике малай хоккейдан кайталар. Үзара бәхәсләшеп тә алалар, төрткәләшә дә
башлыйлар. Шулвакыт яннарына чит ил машинасы килеп туктады. Тәрәзәсен тиз генә
төшерде дә, машинадан да чыкмыйча, Равил абыйларның кайда торганлыгын сорады.
Малайлар өйрәтеп җибәрделәр.

—        
Эх, бар
да соң бәхетле кешеләр,-  диде  Илдар.

—        
Әйтәсең
бармы?- дип килеште дусты белән Рамил.

Сөйләшә-сөйләшә  чит ил машинасы туктаган
җиргә килеп тә җиттеләр дә

 туктап калдылар: машинадан коляскада
баягы абый төшеп килә иде…”

— Малайлар фикере белән сез
килешәсезме? Чынлап та бәхет байлыктамы? (фикерләр тыңлана)

— Чыннан да бәхет акчада түгел, ә сәламәтлектәдер ул.
Игътибар иткәнегез булса өлкәннәр очрашып үзара сөйләшкәндә дә, кечкенәләр
белән булганда да күп очракта сүзләрен  сәләмәтлек сорашып  башлыйлар, шуны 
теләп төгәллиләр. “ Сәламәт  булсаң  бары да була”, —  диләр алар. Бу күзәтүем
мине “ бәхет ул сәламәтлектә” дигән фикергә килергә этәрде. Мин бәхетне
сәламәтлектә күрәм. Әгәр кеше сәламәт булмаса үз хыялларын тормышка ашыра алмас
иде. Ә инде тормышка ашмаган хыял йөртү – бәхетлелек билгесе түгелдер ул. Шуңа
күрәдә безгә үз сәламәтлегебез турында кайгыртырга, аны сакларга кирәк.

  — Ә кеше  бәхетне каян ала соң? Бәхетле булыр өчен
аңа нишләргә кирәк?(фикерләр тыңлана)

— Әйе, бәхетне кешегә берәү дә бүләк итми, ул аны үз
тырышлыгы белән корырга тиеш. Әйдәгез әле, бу турыда кунагыбыз нәрсәләр сөйләр
микән, тыңлап китик .

  “Мин кечкенәдән техниканы яраттым, буш вакытым булган
саен авылның машин- трактор паркына чаба идем, абыйлар техника сүтеп җыйганда
гел шунда буталып, майга батып кайта идем. Мәктәпне тәмамлагач тракторчылар
әзерләү курсында укып 45 ел буе үз авылымда механизатор булып эшләдем. Әлбәттә,
эшнең ниндиен генә алып карасаң да авыр, ләкин үзең сайлаган һәм яратып
башкарган хезмәт җанга рәхәтлек, бәхет хисе бирә. Яздан кара көзгә кадәр басуда
эшләдем, кап-кара җирне эшкәртеп, анда орлыклар чәчеп, аларның тишелеп чыгуын,
җәй көне яшел юргандай шаулап үсүен, ә көз җиткәч шуннан тау-тау ашлык алуны
күрү барлык авырлыкларны онныттыра. Без эшләгән чорда авылыбыз “Трудовик”
тәҗрибә-җитештерү хуҗалыгы составына керә иде, ашлык җитештерү басулары,
мал-туар бик күп булды шуңа күрә эше дә күп иде, сменалап көне-төне эшли идек.”

— Сез көне буе эштә булгач гаиләгезгә дә авыр
булгандыр. Иптәшегез Гөлсәрия апа “туйдым эшеңнән” дигәне булмадымы?

— Әлбәттә җиңел булмагандыр, ләкин тормыш иптәшем
беркайчан уфтанмады, ул үзе дә гомер буе авыл магазинында сатучы булып эшләде. Без
ике бала тәрбияләп үстердек, әлбәттә аларга да җиңел булмады, көне буе икесе
генә өйдә, йорт эшләре алар җилкәсенә дә күп төште.

— Чыннан да, якташыбыз Сирина Заялова әйткәнчә:

“Бәхет өчен һәр кешегә

Гаилә кирәк.

Авырлыклар, борчу килсә,

Гаилә — терәк.” (“Гаилә гимны”)

Балачактан тырышып эшләгән, хезмәт белән шөгыльләнгән
кешеләр үскәч тә үз юлларын тиз табалар, намус белән яшиләр, Рафаэль абыегызның
балалары                                                                да
шундыйлар. Кызы мәктәптә тәрбияче, ә малае төзүче булып эшлиләр.

— Үз эшен тырышып башкарган кешеләрне  һәркем ярата,
мактый. Рафаэль абыйның да хуҗалык һәм район җитәкчеләре тарафыннан бирелгән
бик күп мактау грамоталары бар, аларны да карап китик әле (бүләкләр күрсәтелә,
Әхмәтҗанов Рафаэль абый аларга аңлатмалар биреп бара).

— Рафаэль абый бик матур итеп гармунда уйный һәм җырлый
да. Аннан башка авылыбыздагы бер генә смотр концерты  да узмый. Без аны бүгенге
дәрескә дә гармуны белән чакырдык, әйдәгез әле аңа сүз бирик. (Әхмәтҗанов
Рафаэль Әхмәдиша улы “Мөслимем”  җырын башкара ( Шәмсия Җиһангирова сүзләре 
Азат Хөсәенов һәм Сафьян Ибраһимов көе)

— Рәхмәт сезгә, Рафаэль абый. Шундый
матур итеп гармунда уйнау һәм җырлый белү дә бәхет бит ул. Рухи яктан бай кешеләр
тормыш авырлыкларын җиңелрәк кичерәләр кебек тоела миңа. Безнең дә сезгә якташыбыз
Мөҗәһит Әхмәтҗанов язган,  нәкъ сезнең турыды  язылган төсле “Матур кешеләр
бар…” шигырен бүләк итәсебез килә. (Бер укучы шигырьне сөйли)

Шундый матур кешеләр бар

Арабызда.

Күңел күзегезне ачып

Карагыз ла.

Нурлар балкып тора йөргән

Юлларында.

Ут уйната алар гади

Кулларында.

Телләрендә бары күркәм

Сүзләр генә.

Күпне өмет итмәс алар

Үзләренә.

Вәгъдәләре иман булыр,

Ялган булмас.

Беркайчан да алар яман

Гамәл кылмас.

Дәрәҗәгә омтылмаслар,

Тыйнак алар.

Гаделлектә сине кат-кат

Сынар алар.

Туганнарга туганнарча

Мөнәсәбәт.

Күрешергә чыгып торыр

Һәрчак сәбәп.

Шундый матур кешеләр бар,

Күрәсездер.

Әле бергәләшеп гомер

Сөрәсездер.

— Чыннан да, бәхетле булуны төрле
кеше төрлечә аңлый. Намуслы,      тырыш хезмәт белән яшәгән, гадел гомер иткән
Рафаэль абый үзен чын бәхетле дип саный. Кайберәүләр тәмле ашау, матур киенү,
кәеф-сафа коруны, башка кеше хезмәте хисабына яшәүне бәхет дип саный. Ләкин
болар арасында аерма бар. Чын бәхетне тою өчен кеше бераз кыенлык та күрергә
тиеш, дип саныйм мин. Шуңа күрә бәхет кыенлыкка каршы көрәштә җиңеп яулана. Бәхеткә
ирешү  өчен көрәшергә, максатчан яшәргә кирәк. Безнең барчабыз да бәхетле
булырга тели, без моңа омтылып яшибез, шуның өчен көрәшәбез. Бәхет турында
фәлсәфәчеләр кызыклы гына фикерләрен әйтәләр, шагыйрьләр шигырьләр язалар, композиторлар
аларга көй чыгаралар, җырчылар аларны башкаралар, ә без исә аларны яратып
тыңлыйбыз. Тактага эленгән мәкальләрне карап китик :

Бәхетне юлдан эзләмә, белемнән эзлә.

Акыллы кеше бәхетне көтеп ятмый.

Бәхетле булу өчен сәламәтлек, акыл һәм саф күңел кирәк.

Бәхет үзе килми, ияреп тә йөрми – аны эзләп табалар.

Һәр кешенең бәхете үз кулында.

— Сез ничек уйлыйсыз, нәрсә ул бәхет,
бәхетле булу өчен нишләргә кирәк, бәхетле булу  кемнән тора? Сез шул сорауларга
фикерләрегезне туплый торыгыз, ә мәктәбебез йолдызы Х.Э.Н. сезгә бәхет турында җыр
бүләк итәләр. (“Иң зур бәхет” дигән җыр башкарыла)     

  Укучыларның
фикерләре тыңлана.

— Чыннан
да җаваплар  күптөрле. Бәхетне гаилә тормышында, әти — әниләрегезнең исән – сау
булуларында, тыныч тормышта яшәүдә, сезне аңлауларында күрүегез, безне,
өлкәнәрне бик сөендерә. Бәхет ул аяк астында, шуны онытмасак иде. Бәхетле булу
өчен сәләмәтлек тә, ярату да, матди яктан тәэмин ителеш тә, рухи байлык та,
дуслык һәм гаилә  тормышы да, дөрес сайланган һәм намус белән башкара торган
һөнәр дә – барысы да кирәк. Алар бер-берсе белән тоташып бәхет чылбыры тәшкил
итәләр. Санаганнардан берсе генә булмаса да бу алтын чылбыр өзелер иде…  Бу
хәл сезнең әле башланып кына килгән тормышыгызда була күрмәсен, һәркем үз
бәхетенең үз кулында икәнлеген онытмасын. Сезгә ак бәхетләр телим! Шундый
гүзәл, акыллы, әхлаклы  кеше булып үсүегезне теләп, истәлеккә открыткалар
тапшырам.

Открыткага “Исеңдә тот! “шигыре язылган. 
Иң изге, мәрхәмәтле, олы йөрәкле, газиз әниләребез безнең һәммәбезгә дә ихлас
күңелдән бәхет телиләр.

                                          Исеңдә тот!

                           Бәхет башы – намус, балам,

                           Намусыңнан аерылма син.

                          Талпынып очар чагыңда,

                          Канатың каерма син

                          Жәлләмә һич
хезмәтеңне,

                          Эшләгәннән
кеше үлми.

                          Рәхмәт алып
яшәмәсә,

                                                                   Кеше
үзе рәхәт күрми.

                          Булсын һәрчак кешеләргә

                          Ачык йөзең, шат күңелең.

                          Җанга уктай кадалмасын

                          Бәреп әйткән туры сүзең.

                           Кеше
кешедән ким түгел,

                           Шуны,
балам, һич онытма.

                           Йөрәгеңдә
беркемгә дә

                           Гомер буе
кинә тотма.

Әнинең кайчан үлгәнен хәтерләмим, мин бәләкәй идем әле. Булса, башлангыч сыйныфларда укыганмындыр. Без, балалары өчен олы булып күренсә дә, әти яшьли тол калды. Мин гаиләдә — икенче бала, миннән олы абыем бар иде. Ялгыз ир-атка сыңар канат белән тормышны тартып барырга нык авыр булгандыр. Балалыгыбыз белән без аны күреп тә бетермәгәнбездер. Әмма ничек кенә авыр булмасын, әти безне какмады, сукмады.

Кайдадыр кунып, кайтмыйча калган көннәрен дә хәтерләмим. Әти безгә бар нәрсәдә дә булдырырга тырышты. Мәктәп кирәк-ярагы дисеңме, абый белән икебезгә дә агачтан чана, чаңгы ясап бирде, өстәлдә һәрвакыт ризык мул булды. Ферма эше авыр булса да, әти хуҗалыкны, йорт янын, бакчаны ташламады. Яз җиткәч, бергәләшеп, бакча чистарттык, казыдык, әйбер утырттык. Хәзерге кебек, әллә нинди яшелчәләр булмаса да, кыш буена җитәрлек итеп кишер, суган, чөгендеребез була. Күп итеп, бәрәңге утырта идек. Боларның барысы да абый белән икебезнең өстә булды. Җәй буе сибү сибү, чүп утау, корт чүпләү — эшнең күплегеннән, билчән, алабута йолкудан гарык булып, елаган чаклар да күп булды. Боларга тагын кош-корт карау да өстәлә. Кыскасы, уйнап-көлеп йөрергә вакытыбыз булмады. Анысы башка балаларныкы да шулай булгандыр инде. Әмма әниле йортта балалар барыбер бу кадәр эшләп үсмәде. Күңелне юксыну басканда, без гел яңа әни турында хыяллана идек. Аныңбелән ничектер рәхәтрәк, иркенрәк тормыш булыр кебек тоела иде. Ләкин еллар узды, безнең йорт бусагасын бер хатын-кыз да атлап кермәде. Кем белә, бәлки әтине димләп тә караган булганннардыр, без аларын белми калганбыздыр. Үсә төшкәч » әни» төшенчәсе үзеннән-үзе ничектер юкка чыккан кебек булды. Алай гына түгел, өчәү яшәп яткан дөньяга икенче бер хатынның үтеп керүен мин, бәлки, ошатмас та идем. Булса, үзебезнең әни, юк икән, безгә башка берәү дә кирәкми, дип уйладым.

Мәктәпне тәмамлаганнан соң, абый шәһәргә укырга китте. Студент чакта сирәк кенә булса да, кайткалады. Ул вакытта кая инде еш йөрүләр? Хәзерге кебек таксилар да, микроавтобуслар да юк чак бит. Акча ягы да чамалы. Югары курста укыганда ук заводка эшкә кергән иде, кулына диплом алгач, бүтән җиргә барып тормады. Әтинең авылга кайтмыйсыңмы соң дип икеләнеп кенә чакыруына каршы: «Миңа завод ошый. Тимер эшен яратам, беркая да китмим» , — дип җавап бирде. Завод абыйны башы-аягы белән үзенә суырып алды. Ул елга бер, үзенең ялында гына кайтты.

Ә мин беркая да китмәдем. Чөнки әтине кызгандым. Күз яшьләре белән:»Китмә. Синсез калсам, нишләрмен?» — дип елады ул. Авылда кая барасың? Эш төрлелеге юк. Хыялым укытучылык булса да, әти белән фермага йөри башладым, сыер саудым. Тормыш беркөе генә агылды да агылды. Кечкенәдән мунчаны гел әти белән керә идек. Зурайгач, сирәк булса да ул минем янга: «Аркаңны ышкыйм, кая, яхшылап чабындырыйм», — дип кергәләп чыкты. Баштарак оялсам да, әти мине,баштан сыйпап, гел тынычландырды. Ул:

— Син нәрсә, әтиеңнән ояласыңмы? — ди торган иде.

Кыскасы, әти җүнсез сүз сөйләмәс, дип мин дә оялмаска өйрәндем. Алай гына түгел, башта үзем кереп киткән булам да, эчтән генә: әти керсен иде, көчле куллары белән аркаларымнан усын иде, дип тели башладым. Теләкләрем бик еш кына кабул булды. Минем кебек кызлар кичләрен клубка чыга башладылар. Фермада да сүз — шул турыда. Кем чыккан, кем кунакка кайткан, кем кемне озаткан. Ә миңа әти клубка чыгарга беркайчан да рөхсәт бирмәде. «Синең өчен иң яхшы егет — мин. Башкалар алдар, еларсың. Ә мин сине беркайчан да үпкәләтмәм», — диде. «Сөйләшеп ятарбыз, син хәзер зур инде, миңа синең белән рәхәт,»- ди-ди, әти минем янга ята да башлады. Үзенең караватына да чакыра иде. Мине хатын иткән беренче ир дә ул булды. Минем өчен бөтенләй башка дөнья ачылды. Бер — бер артлы ике балабыз туды.Икесе дә акылга зәгыйфь булдылар. Бер үк каннан булгач, шулай була икән ул. Без бит анде авыл балалары, аны-моны белеп үскән кешеләрме. Авырлы чакта да, тапкач та, кеше безне сөйләп туя алмады. Ләкин кулдан берәүнең дә тотканы булмады. Аз идеме авылда малайлары белән ялгыз калган аналар, яки безнең кебек үк — аталы-кызлы яшәүчеләр? Әти дә, мин дә алдынгы терлекчеләр, эчеп-тузып йөрмибез. Сәвит заманында иң мөһиме шул иде бит. Шуңа күрә безнең тормышка тыгылучы булмады. Кеше безнең гайбәтне сата торды, үзебез чәпчемәдек. Ә шулай да арада: йөргән егете булгандыр, ник кыз баланы газапларга, диючеләр булды. Еллар шулай уза торды, безнең турыда сөйләүдән дә туктадылар.

Кызганыч, ике баламның берсе кыска гомерле булып чыкты. Авыл кырындагы күлгә батты. Анысына үзем гаепле булганмындыр инде. Казларны алып кайт әле, кояш бата, су буенда төлкеләр күп, бумасын тагын, дип җибәргән идем. Беренче тапкыр гына куып кайтуы да түгел иде, югыйсә, акылга тулы булмаса да,моның ише эшне генә белә иде. Чыкмый калган берничә казны куарга дип кергән дә, баткан, балакаем. 60 яшенә җитеп, әти дә үлеп китте. Гомер буе ир белән хатын булып яшәсәк тә, мин аңа исем белән дәшмәдем. Кычкырышып, талашканны хәтерләмим, бар эшне бергәләп эшләдек. Мунча салдык, өйне яңарттык. Бүрәнәнең бер башында ул булса, икенчесенә мин килеп ябыша идем. Хәзер кызым белән икәү генә калдык.

Кеше — шул ук табигать баласы. Хайваннар арасында да үгез бозавының сыерга сикерүе- гадәти хәл. Без аны-моны уйламыйча яшәдек инде.Томана булдык. Хәзер бөтен кеше китап укый, телевизор карый, дин белән кызыксына. Бер карасаң, безнең өстә — зур гөнаһтыр. Күпләр мине азгынлыкта гаепләр, әмма тормышың шулай булып чыккач, нишлисең? Берәүне дә нахакка рәнҗеткәнебез булмады, малны эшләп таптык. Әти мине олыгайгач та бала итеп назлады, хатын итеп яратты. Йөрәкне авырттырган бер әйбер: ул да булса — кызым. Аннан алдарак үлеп китсәм, ни булыр? Акылы юк бит, үзе генә яши алмаячак.

http://www.tulachi.ru/ru/archive-gazata/item/8758-әtiem-irem-buldyi-bulgan-hәl.html

фото http://playcast.ru

Тормышта бердәнбер бәхет – ул һәрвакыт алга омтылыш Э. Золя

(эссе)

Нәрсә ул бәхет? Үз-үзенә бу сорауны биреп карамаган кеше юктыр. Һәрберебезгә туры килерлек итеп җавап табарга мөмкин дә түгелдер дип, уйлыйм мин. Һәркем бәхет төшенчәсен үзенчә аңлый. Кайберәүләр бәхетне материаль тышлыкта күрәләр, кем өчендер – кешенең ниндидер бер эчке халәте, ә кайберәүләр бәхетне янындагы үзеннән башка берәүдә күрәләр.

Мин дә бу сорау турында еш уйлыйм. Мин – татар авылында укытучылар гаиләсендә үскән гади авыл кызы, мин – балаларым өчен әни, ирем өчен тормыш иптәше, укучыларым каршында – һәр сорауга җавап бирергә тиешле укытучы.

Мин – табигать баласы. Шуңадыр табигать кочагында йөрергә, урман шавын, кошлар сайраганын, чишмәләр җырлаганын, яңгыр яуганын яратам. Җырларда җырланганча “үз илемдә ямьле миңа бәрәңге бакчасы да”. Мин туган ягымның, туган илемнең балачагымдагы төсле матур, тыныч, имин һәм бәхетле булуын телим. Моның өчен дәрес вакытында укучыларымда туган якка мәхәббәт, табигатькә сакчыл караш тәрбияләргә тырышам.

Мин – әни. Янымда ике улым һәм тормыш иптәшем булу минем өчен зур бәхет. Ләкин бәхет күбәләк кебек. Аның артыннан кусаң,ул синнән кача, игътибарыңны башкага юнәлтсәң иңнәреңә килеп куна. Димәк, гел бер нәрсә – бердәнбер бәхетең турында уйланып утырырга ярамый. Шул ук вакытта берни эшләмәү дә дөрес түгел. Бәхет артыннан куарга түгел, алга омтылырга-тулы тормыш белән яшәргә кирәк. Шул вакытта бәхет “күбәләге” гел яныңда булыр дип уйлыйм мин. Ике улымны җәмгыятькә файдалы, тормыш алып барырга сәләтле акыллы, тәртипле татар егетләре итеп тәрбияләү минем изге бурычым. Моның өчен һәрвакыт алга барырга, киләчәк турында уйларга кирәк. Бу омтылыш үзе бәхет.

Мин – укытучы, үз эшемне яратам. Яраткан һөнәрем белән шөгыльләнергә яратам. Укытучы һөнәре минем өчен нәрсә соң?

– үз-үземне танып белү;

– үземнең кирәк икәнлегемне аңлатучы һәм эшемнән канәгатьләнү ала торган шөгыль;

– миңа тормышта көч һәм алга этәргеч биреп торучы һөнәр;

– һәрвакыт яраткан кадерле кешеләрем янында булырга мөмкинлек бирүче һөнәр;

– үземдә кимчелек дип санаган сыйфатларны юкка чыгарырга яки киметергә мөмкинлек бирүче һөнәр.

Мин укучыларымны яхшылыкка, бер-берсен хөрмәт итәргә, намуслы, гадел булырга өйрәтәм. Балаларны яратам, аларда шәхес күрергә тырышам.

Балалар күңеле безгә тапшырылган бит. Нәкъ менә укытучы балаларга чиксез олы дөньяда үз урынын табарга ярдәм итәргә тиеш. Сабыйларның барысы да башлана гына бит әле! Шуңа күрә минем кредом: зыян китермә!

“Яраткан кешеләрдән генә үрнәк алалар. Уңышка ирешкәннәрне генә яраталар” дигән әйтем бар. Мин дә бу сүзләр белән килешәм. Сине яратканнарын белү нинди бәхет!!! Ә менә уңышка ирешү өчен һәрвакыт эзләнергә, өйрәнергә, укырга – алга омтылырга кирәк. «Кешегә сабый чагыннан ук һәм һәрвакыт укырга кирәк. Барлык күренекле галимнәр башкаларны өйрәтү белән генә чикләнмәгәннәр, үзләре дә гомерләренең ахырына кадәр укыганнар. Укудан туктасаң, башкаларны укыта алмаячаксың,» – дип әйткән Д. С. Лихачев.

Сезнең игътибарыгызга сөйләшү тәкъдим итәм.

Бервакыт укучы укытучыдан сораган:

– Укытучым, яшәешнең мәгънәсе нидән гыйбәрәт?

– Кемнең яшәеше? – дип шаккаткан укытучы.

Укучы:

– Кеше яшәеше.

Укытучы азрак уйланып торгач болай дигән:

– Әйдәгез, бергәләп җавап эзлибез.

– Бәлки, яшәешнең мәгънәсе мәхәббәттәдер? – ди беренче укучы.

– Начар түгел. Әмма тормышыңның ахырында минем тормышым зая узмады дип әйтергә бу җитәрме?

Шул вакыт икенче укучы:

– Минемчә, яшәешнең асылы – үзеңнән соң гасырларга җитәрлек мирас калдыру.

Өченче укучы куркып кына болай ди:

– Бәлки ул яшәешнең асылын, мәгънәсен эзләргә кирәк түгелдер?