Икмэк турында сочинение татарча

Икм?к — тормыш нигезе
План.
I. К?кт? кояш, ?ирд? икм?к — м??гелек.
II. Икм?к — асылташлардан да кыймм?тр?к.
1. Яш?? к?че — икм?кт?.
2. Икм?кк? табыну. Икм?к турында халык.
3. Икм?к юлы авыр ??м мактаулы.
4. Икм?к турында язылган ?с?рл?р.
III. Икм?кне? кадерен бел, игенче хезм?тен х?рм?т ит.
Икм?к — игенчене? ?ан ?ылысы,
?ир-анага кадер-х?рм?те.
Яш?? чыганагы ул ??р й?р?кне?,
Шу?а кадерлибез икм?кне.
Э. М?эминова.
Икм?к! Шулай дип авыз тутырып ?йтте? ис?, т?мле исе бел?н борыннарны кытыклап, ?сте алтынга манылган сыман сап-сары, к?переп пешк?н ипи к?з алдына кил?. Икм?кне олылап, безне? халык теленд? к?пме ген? ?йтемн?р, хик?ял?р тумаган! Мен? шулардай берсе: «К?нн?рд?н бер к?нне ?нисе улына икм?к кыерчыгы тоттыра. «Балдан да татлырак булгач кына ашарсы?. Татлы булмаса, ?зе? ч?чеп, ?зе? иг?рсе?», — ди. Шуннан нил?р булган — беркем белми. Тик шунысы гына ачык: ул ?нисене? с?зл?рен гомере буе онытмаган, икм?кт?н татлырак берни д? юклыгына ышанган».
?йе, икм?к с?зене? м?гън?се сабый чактан ук, ?бил?р-бабайлар с?йл?г?н ?киятл?рд?н «изге» булуы бел?н ян?ш?д? торып, к??елд? бик тир?нг? се?еп калган.
Икм?к! Никад?р б?ек ул! ?ир й?зенд?ге тау чаклы алтыннар да, м?рм?р сарайлар да — берсе д? а?а ти?л?ш? алмый. Юк, ти?л?ш? алмый. ?лл? к?п хезм?т куеп ?стерг?нг? шулаймы со??
?г?р бер?р ?ирд? ташланган икм?к сыныгы к?ренс?, к??ел ?рни, й?р?к сыкрый. Кулда к?переп пешк?н икм?к. Аннан да б?ек н?рс? юк кеше ?чен. Тир т?кми икм?к ?сми, дил?р. Бу бик д?рес. К?пме хезм?т куелган а?а. Шу?а бик кадерле ул.
Иген иг? борын-борыннан и? изге, и? м?катд?с, и? д?р???ле эш саналган. Алтын б?ртекл?рне ?ир куенына ч?ч?рг? чыгар алдыннан бабаларыбыз ?йб?тл?п мунча керг?н, и? чиста к?лм?кл?рен киг?н. Уракка т?ш?р алдыннан да шулай булган. Шундый заман булган, гасырлар буена крестьян иген икк?н, бер т?т?р?м ?ире ?стенд? сука бел?н ??фа чикк?н, чабагачы бел?н ашлык суккан, урак урып, аркасына б?кре чыккан. Инде крестьян кулланган борынгы эш коралларыны? исемн?ре ген? калды. Безне? буын аларны музейларда гына к?р? ала. Х?зер барысы да башка. Техниканы ?йтеп торасы да юк. К?пме еллар ?тк?н, к?пме сулар аккан. Елларны? да т?рлесе килеп торган, кырыслары, тынычлары, сугышлары…
Беренче бишьеллыклар, коллективлашу чорлары, ?р-я?а колхоз-совхозлар… Х?зер без башка заманда яшибез. ?мма икм?к элеккеч? ?к кадерле. Кулымдагы икм?кт?н д? б?ек н?рс? юк минем ?чен. ?лл? аны? аша ?би-бабайларыбызны? тамызган тир т?мен тойганга шулаймы со??! Тырыш хезм?т, т?кк?н тирл?р ?илг? китми, ?ирд? ятмый. ?ир д? ?зене? юмарт сые бел?н игенчег? игелек к?рс?т?. Кулда икм?к. А?а караса?, г?я сабыйлар елмаюын, чал ч?чле аналар р?хм?тен, иркен кырларыбыз матурлыгын, игенчене? горур к?з карашын тоясы?. Шушы икм?к ?чен ме?-ме? р?хм?т ?йт?се кил? игенчег?. Я?а ?рл?р яулаганда я?а ачышлар ??м у?ышлар сезг?, х?рм?тле игенчел?р!
?ир й?зенд? икм?кт?н д? изге н?рс? бармы ик?н?! Мен? шу?а к?р? халык игенчене ихтирам ит?, а?а дан ?ырлый. Икм?к булганда ?ирд? я?а ?ыр туа.
Безне? язучылар к?п кен? ?с?рл?рен игенчег? багышлыйлар. М?с?л?н, Г. Б?шировны? «Намус» романы. ?с?р тулысы бел?н игенче хезм?тен? багышланган. Анда колхозчыларны? сугыш елларындагы батыр хезм?те, фронт бел?н тылны? берд?млеге, Ватан сугышыны? и? авыр, и? газаплы чоры— 1942 нче елда немец фашистларыны? Идел буена — Сталинградка килеп ?итк?н к?нн?ренд? Татарстан халкыны?, бигр?к т? хатын-кызларны?, яшьл?рне? тырыш хезм?те к?рс?тел?.
?с?рне? ?з?генд? Н?фис? бригадасыны? мул у?ыш ?стер? ?чен к?р?шен сур?тл?г?н вакыйгалар ята. Авыр сугыш елларында ??р гектардан й?з кырык тугызар пот у?ыш алу ?и?ел булмый, ?лб?тт?. Моны? ?чен Н?фис?л?рг? нык тырышырга, к?п тир т?г?рг? туры кил?.
?ир караганны ярата, ди халык. Шуны ист? тотып, алар бодай ?ирен? инешт?н к?з буе л?м ташыйлар. К?з ачмаслык бураннарда, билд?н к?рт ерып, кар тоталар. Кыш буена них?тле тирес чыгаралар, к?пме к?л ?ыялар. Бик авыр була аларга. Авыл халкы ?зл?рене? сугыштагы авылдашлары ?чен, илне? ?и??е ?чен ?зене? тырыш хезм?тен кызганмый. Алар ?зл?рене? т?н йокыларын йокламыйча эшлил?р, ч?нки фронтка икм?к кир?к. Мен? нинди тырыш игенчел?ребез булган безне? авыр сугыш елларында! Аларны? хезм?те зур ихтирамга лаек.
Икм?к — туклык, с?лам?тлек, хезм?т, шатлык нигезе, муллык билгесе.
«Икм?к — ул тормыш, ул Ана, Ватан, м?х?бб?т кебек ?к м??гелек. Икм?к — ул безне? к?чебез, ку?тебез, ил?амыбыз, р?х?тебез», — диг?н танылган аш-су остасы Юныс ?хм?т?анов.

  Икмэк! Ипи! Кеше очен нинди якын сузлэр! Элек-электэн икмэк кадерен белергэ, ипинен hэр валчыгын эрэм итмичэ олыларга ойрэнгэн татар халкы.Бабаларыбыз да ” Икмэк — Аллаh булэге! ” ,- дип  юкка гына эйтмэгэннэрдер. Нинди генэ мэжлес, бэйрэм булмасын, ул табынсыз узмый.Э остэл бизэге, топ ризык, элбэттэ ул- ипи.
  Сугыш чорында, ачлык-ялангачлыкны куреп, авыр заманнын бар михнэтен уз жилкэсендэ татыган эбием, ипине бик кадерлэп, саклык белэн, табын туренэ генэ куеп тота.Бугенге хикэям дэ нэкъ шул икмэк хакында, эбиемнен уз куллары белэн, куп коч hэм тир тугеп пешергэн, искиткеч, теленне йотарлык тэмле ипие турында.
   Бугенге кондэ кул эшлэрен жинелэйту очен уйлап табылган техника бик куп, автоматлаштырылган механизмнар, шул исэптэн ипи пешеру цехлары да.Шушы яна технологиялэр белэн бергэ атлап барган заманда, авыл мичен саклап калучылар бик сирэктер.Элеккеге мичне, кулланылучы коралларын яшь буын музейлардан гына куреп белэ ала.Э мина бэхет елмайды, бу мичне дэ, анын ничек эшлэвен дэ курэ алам, э ин мохиме -анда пешкэн ризыкны авыз итэ алам.Ризык пешеру очен махсус ясалган элеге мичтэ ипи, ягылган утын агачы исен узенэ сендереп, ботен йортка кырда-болында ускэн мул игеннэрнен хуш исен таратып, ботен файдасын, сихэтен узендэ калдырып, бик-бик тэмле булып пешэ.
Борынгыдан ук hэр гаилэнен уз икмэк пешеру серлэре булган.Эбием дэ узе генэ белгэн серлэр белэн уртаклашты.Ул ипи камырын, чупрэ салмыйча, эчетке белэн эзерли икэн.Нэкъ элеккечэ эзерлэнгэн эчетке генэ организмны минералларга, микроэлементларга hэм витаминнарга баета.
 Менэ буген дэ эбием иртэдэн мич тирэсендэ кайнаша.Кичтэн эчеткесен эзерлэп, онын илэп жылыга куйды эбием.Мич ягып жибэрергэ утынны узем алып керешергэ булыштым.Янган учакка онытылып, озак кына карап утырдым.Мич эзер булганчы, эбием кабарган камырларны, тигезлэп, матурлап табаларга булеп салды.кат-кат ”  бисмилласын” кабатлап, саклык белэн генэ, табаларны мичкэ урнаштырды.Йортка ниндидер йомшак жылылык инде, тэмле ис таралды.Мин туземсезлек белэн ипинен мичтэн чыкканын коттем… Менэ, нихаять, котелгэн мизгеллэр.Эбием мичтэн ипилэрне ала. Нинди матурлар, кызарып пешкэн, тум-тугэрэк ипилэр!   Бар яратуынны биреп, бар коченне сарыф итеп эзерлэнгэн ризык.Икмэк тэменен сере дэ шунда инде .

План.
I. К?кт? кояш, ?ирд? икм?к — м??гелек.
II. Икм?к — асылташлардан да кыймм?тр?к.
1. Яш?? к?че — икм?кт?.
2. Икм?кк? табыну. Икм?к турында халык.
3. Икм?к юлы авыр ??м мактаулы.
4. Икм?к турында язылган ?с?рл?р.
III. Икм?кне? кадерен бел, игенче хезм?тен х?рм?т ит.
Икм?к — игенчене? ?ан ?ылысы,
?ир-анага кадер-х?рм?те.
Яш?? чыганагы ул ??р й?р?кне?,
Шу?а кадерлибез икм?кне.
Э. М?эминова.
Икм?к! Шулай дип авыз тутырып ?йтте? ис?, т?мле исе бел?н борыннарны кытыклап, ?сте алтынга манылган сыман сап-сары, к?переп пешк?н ипи к?з алдына кил?. Икм?кне олылап, безне? халык теленд? к?пме ген? ?йтемн?р, хик?ял?р тумаган! Мен? шулардай берсе: «К?нн?рд?н бер к?нне ?нисе улына икм?к кыерчыгы тоттыра. «Балдан да татлырак булгач кына ашарсы?. Татлы булмаса, ?зе? ч?чеп, ?зе? иг?рсе?», — ди. Шуннан нил?р булган — беркем белми. Тик шунысы гына ачык: ул ?нисене? с?зл?рен гомере буе онытмаган, икм?кт?н татлырак берни д? юклыгына ышанган».
?йе, икм?к с?зене? м?гън?се сабый чактан ук, ?бил?р-бабайлар с?йл?г?н ?киятл?рд?н «изге» булуы бел?н ян?ш?д? торып, к??елд? бик тир?нг? се?еп калган.
Икм?к! Никад?р б?ек ул! ?ир й?зенд?ге тау чаклы алтыннар да, м?рм?р сарайлар да — берсе д? а?а ти?л?ш? алмый. Юк, ти?л?ш? алмый. ?лл? к?п хезм?т куеп ?стерг?нг? шулаймы со??
?г?р бер?р ?ирд? ташланган икм?к сыныгы к?ренс?, к??ел ?рни, й?р?к сыкрый. Кулда к?переп пешк?н икм?к. Аннан да б?ек н?рс? юк кеше ?чен. Тир т?кми икм?к ?сми, дил?р. Бу бик д?рес. К?пме хезм?т куелган а?а. Шу?а бик кадерле ул.
Иген иг? борын-борыннан и? изге, и? м?катд?с, и? д?р???ле эш саналган. Алтын б?ртекл?рне ?ир куенына ч?ч?рг? чыгар алдыннан бабаларыбыз ?йб?тл?п мунча керг?н, и? чиста к?лм?кл?рен киг?н. Уракка т?ш?р алдыннан да шулай булган. Шундый заман булган, гасырлар буена крестьян иген икк?н, бер т?т?р?м ?ире ?стенд? сука бел?н ??фа чикк?н, чабагачы бел?н ашлык суккан, урак урып, аркасына б?кре чыккан. Инде крестьян кулланган борынгы эш коралларыны? исемн?ре ген? калды. Безне? буын аларны музейларда гына к?р? ала. Х?зер барысы да башка. Техниканы ?йтеп торасы да юк. К?пме еллар ?тк?н, к?пме сулар аккан. Елларны? да т?рлесе килеп торган, кырыслары, тынычлары, сугышлары…
Беренче бишьеллыклар, коллективлашу чорлары, ?р-я?а колхоз-совхозлар… Х?зер без башка заманда яшибез. ?мма икм?к элеккеч? ?к кадерле. Кулымдагы икм?кт?н д? б?ек н?рс? юк минем ?чен. ?лл? аны? аша ?би-бабайларыбызны? тамызган тир т?мен тойганга шулаймы со??! Тырыш хезм?т, т?кк?н тирл?р ?илг? китми, ?ирд? ятмый. ?ир д? ?зене? юмарт сые бел?н игенчег? игелек к?рс?т?. Кулда икм?к. А?а караса?, г?я сабыйлар елмаюын, чал ч?чле аналар р?хм?тен, иркен кырларыбыз матурлыгын, игенчене? горур к?з карашын тоясы?. Шушы икм?к ?чен ме?-ме? р?хм?т ?йт?се кил? игенчег?. Я?а ?рл?р яулаганда я?а ачышлар ??м у?ышлар сезг?, х?рм?тле игенчел?р!
?ир й?зенд? икм?кт?н д? изге н?рс? бармы ик?н?! Мен? шу?а к?р? халык игенчене ихтирам ит?, а?а дан ?ырлый. Икм?к булганда ?ирд? я?а ?ыр туа.
Безне? язучылар к?п кен? ?с?рл?рен игенчег? багышлыйлар. М?с?л?н, Г. Б?шировны? «Намус» романы. ?с?р тулысы бел?н игенче хезм?тен? багышланган. Анда колхозчыларны? сугыш елларындагы батыр хезм?те, фронт бел?н тылны? берд?млеге, Ватан сугышыны? и? авыр, и? газаплы чоры— 1942 нче елда немец фашистларыны? Идел буена — Сталинградка килеп ?итк?н к?нн?ренд? Татарстан халкыны?, бигр?к т? хатын-кызларны?, яшьл?рне? тырыш хезм?те к?рс?тел?.
?с?рне? ?з?генд? Н?фис? бригадасыны? мул у?ыш ?стер? ?чен к?р?шен сур?тл?г?н вакыйгалар ята. Авыр сугыш елларында ??р гектардан й?з кырык тугызар пот у?ыш алу ?и?ел булмый, ?лб?тт?. Моны? ?чен Н?фис?л?рг? нык тырышырга, к?п тир т?г?рг? туры кил?.
?ир караганны ярата, ди халык. Шуны ист? тотып, алар бодай ?ирен? инешт?н к?з буе л?м ташыйлар. К?з ачмаслык бураннарда, билд?н к?рт ерып, кар тоталар. Кыш буена них?тле тирес чыгаралар, к?пме к?л ?ыялар. Бик авыр була аларга. Авыл халкы ?зл?рене? сугыштагы авылдашлары ?чен, илне? ?и??е ?чен ?зене? тырыш хезм?тен кызганмый. Алар ?зл?рене? т?н йокыларын йокламыйча эшлил?р, ч?нки фронтка икм?к кир?к. Мен? нинди тырыш игенчел?ребез булган безне? авыр сугыш елларында! Аларны? хезм?те зур ихтирамга лаек.
Икм?к — туклык, с?лам?тлек, хезм?т, шатлык нигезе, муллык билгесе.
«Икм?к — ул тормыш, ул Ана, Ватан, м?х?бб?т кебек ?к м??гелек. Икм?к — ул безне? к?чебез, ку?тебез, ил?амыбыз, р?х?тебез», — диг?н танылган аш-су остасы Юныс ?хм?т?анов.